تاثیر عادی‌سازی مناسبات امارات با رژیم صهیونیستی بر سرنوشت فلسطین

به گزارش راهبرد معاصر؛ پنجشنبه گذشته اعلام رسمی برقراری روابط دیپلماتیک میان رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی، تبدیل به مهمترین خبر رسانه‌های غرب آسیا شد. اقدام امارات به معنای پذیرش دو فاکتور بیت‌المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و پایان دادن به اندیشه «جعلی بودن» این رژیم بود.

این در حالی است که در اجلاس اتحادیه عرب سال 1967، کشورهای عربی با تاکید بر «سه نه بزرگ» به صلح با رژیم صهیونیستی، به رسمیت شناختن آن و مذاکره با این رژیم، بر عدم مشروعیت اسرائیل تاکید کرده بودند و به رغم آنکه مصر در سال 1979 و اردن در سال 1994 با صهیونیست‌ها پیمان صلح به امضا رساندند، اما عادی سازی روابط با دیگر کشورهای منطقه «تابوی جهان اسلام» به شمار می‌رفت.

لذا تصمیم رهبران امارات برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی را باید ضربه‌ای بزرگ به آرمان فلسطین دانست به ویژه آنکه سرزمین‌های فلسطینی در آستانه دست‌اندازی جدید صهیونیست‌ها قرار دارند.

به دنبال اعلام «پیمان ابراهیم»، مقامات اسرائیلی و اماراتی اعلام کردند در هفته‌های آینده هیئت‌هایی برای امضای توافق‌نامه‌های دو جانبه از جمله در حوزه سرمایه‌گذاری، گردشگری، پروازهای مستقیم، افتتاح سفارتخانه، امنیت، ارتباطات از راه دور، فناوری، انرژی، بهداشت و درمان، فرهنگ و محیط زیست با یکدیگر دیدار خواهند کرد. ضمن آنکه اولین معامله تجاری امارات و رژیم صهیونیستی روز شنبه به امضا رسید. براین اساس شرکت سرمایه‌گذاری APEX امارات و گروه Tera اسرائیل در زمینه تحقیق و توسعه مربوط ویروس کرونا با یکدیگر همکاری خواهند کرد.

همچنین وزارت ارتباطات رژیم صهیونیستی اعلام کرد امارات متحده عربی کد 972+ را از لیست شماره‌های مسدود خارج کرده و از این پس اتباع اسرائیلی و اماراتی بدون مشکل قادر خواهند بود با هم در تماس باشند. افزون براین وبسایت‌های اسرائیلی که تا پیش از این در امارات قابل دسترسی نبود، در اختیار کاربران اینترنتی قرار گرفت.

آیا عادی سازی مناسبات امارات با رژیم صهیونیستی، تصمیمی خلق‌الساعه و یکباره بود؟

برای کارشناسان و افرادی که تحولات خاورمیانه را پیگیری می‌کنند، این اتفاق شوکه کننده و عجیب نبود. اماراتی‌ها از چند سال قبل مرواداتی با طرف‌های اسرائیلی داشتند اما در سال 2018 این مساله با شرکت تیم جودوی رژیم صهیونیستی در مسابقات قهرمانی جایزه بزرگ جودوی ابوظبی و همراهی این تیم توسط میری رگو وزیر ورزش، برافراشته شدن پرچم اسرائیل و نواخته شدن سرود آن در خاک امارات به صورت رسمی علنی شد.

در ادامه همین روند، نام رژیم صهیونیستی در میان شرکت کنندگان نمایشگاه جهانی اکسپو 2020 دبی قرار داشت که البته به دلیل شیوع ویروس کرونا به سال بعد موکول شد. علاوه براین، سه ماه قبل اولین هواپیمای تجاری امارات به بهانه ارسال محموله‌های بهداشتی و دارویی برای مردم غزه در فرودگاه بن‌گوروین به زمین نشست که در نوع خود قابل توجه بود.
لذا تصمیم رهبران امارات برای عادی روابط با اسرائیل در سالهای گذشته ریل‌گذاری شده بود و امروز بنا به شرایط سیاسی منطقه، رسمیت پیدا کرد.

تاثیر عادی سازی مناسبات امارات با رژیم صهیونیستی بر آینده فلسطین

اولین اثر این مساله بر ادامه روند توسعه طلبی صهیونیست‌ها در فلسطین است. در حالی که اماراتی‌ها تلاش دارند به رسمیت شناختن اسرائیل را در اذهان عمومی منطقه به عنوان اقدامی در جهت خاتمه دادن به برنامه الحاق کرانه باختری جا بیندازند، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد: «ما درخواستی از ترامپ مبنی بر صبر موقت در اجرای این نقشه دریافت کردیم، لذا تعویق الحاق کرانه باختری موقتی است.»

بنابراین همان گونه که پیشتر در گزارش « گمانه‌هایی درباره احتمال اجرای محدود الحاق کرانه باختری» اشاره شد، طرح الحاق به عنوان شعار اصلی نتانیاهو در انتخابات که از طریق آن توانست نظر جناح راست را جلب کند، کماکان روی میز قرار دارد و صرفا بنا به شرایط بین‌المللی ممکن است شکل تحقق آن تغییر کند. در سناریو جدید نتانیاهو صرفا با توسعه حاکمیت اسرائیل بر شهرک‌هایی مانند معالیه آدومیم که در شرق بیت‌المقدس و نزدیکی بیت‌لحم قرار دارند این کار را صورت می‌دهد که در هر حال نوعی الحاق تدریجی کرانه باختری به شمار می‌رود.

واقعیت امر آن است که بحث الحاق کرانه باختری برای نتانیاهو که اکنون درگیر اعتراضات داخلی، بحران اقتصادی متاثر از شیوع کرونا و اختلافات با گانتز در کابینه است، موضوع حیثیتی به شمار می‌رود. وی برای نجات حیات سیاسی خود بایستی بتواند کماکان نظر احزاب جناح راست را در اختیار داشته باشد. از این رو بحث انضمام کرانه باختری که اکنون تبدیل به مطالبه جدی رهبران احزاب راست‌گرا به ویژه روئسای شهرک‌های یهودی‌نشین شده است، از دستور کار نتانیاهو خارج نخواهد شد.

در همین راستا جرد کوشنر که نقش اصلی را در تهیه و پیشبرد «معامله قرن» داشت، در نشست خبری پس از اعلام «پیمان ابراهیم» از پاسخ به این سوال که تا چه زمانی برنامه الحاق به تعویق افتاده است، طفره رفت. این واکنش گویای عدم تطابق ادعای اماراتی‌ها با واقعیات فلسطین است.

برهمین اساس تشکیلات خودگردان و حماس بدون توجه به ادعای امارات، ضمن متهم کردن این کشور به خیانت به آرمان فلسطین، عادی سازی مناسبات با رژیم صهیونیستی را محکوم کردند.

دومین اثر به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی از سوی امارات متحده عربی، تبدیل شدن آن به دومینویی در میان دیگر کشورهای عرب خلیج فارس است. تا پیش از این، کشورهای این منطقه هرچند در لفظ، حامی فلسطینی‌ها بودند اما در شرایطی که بحرین و عمان از این اقدام ابوظبی استقبال کرده‌اند، این چشم‌انداز وجود دارد که مناسبات آنها با اسرائیل (هرچند به صورت غیررسمی) تقویت شود، تا در زمان مقتضی آنها نیز پذیرش رژیم صهیونیستی را علنی کنند. سفر نتانیاهو به عمان و دیدار با سلطان قابوس فقید در سال 2018 را نیز باید از جمله ریل‌گذاری‌های این موضوع دانست.

بنابراین صهیونیست‌ها اکنون بیش از گذشته در مساله فلسطین جسارت به خرج خواهند داد. زیرا آنها دیگر مانند گذشته از سوی اعراب تحت فشار نیستند و اکنون علاوه بر مصر، اردن و امارات، همراهی ضمنی و آشکار عمان، بحرین و عربستان را نیز در اختیار دارند. در این شرایط فشارها بر فلسطینی‌ها بیشتر از قبل خواهد شد. از این رو با وجود آنکه یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون کنست تاکید دارد «دستیابی به موافقت‌نامه‌ها راهکار تامین امنیت اسرائیل است و نه پیشبرد برنامه‌‌هایی مانند الحاق کرانه باختری»؛ پیش بینی می‌شود در آینده قدرت جناح راست برای دست‌اندازی بیشتر بر اراضی فلسطینی‌ها بیشتر گردد.

لذا اثر سوم اقدام امارات را باید در بهبود جایگاه نتانیاهو در تحولات سیاسی رژیم صهیونیستی دانست. تبریک رهبران احزاب مختلف این رژیم به نتانیاهو در شرایطی که وی تا چندی قبل تحت فشار زیادی از سوی کنست و اپوزیسیون قرار داشت، می‌تواند نظر رای‌دهندگان اسرائیلی و افکار عمومی را به نفع نتانیاهو تغییر دهد. در مجموع هدف ساکنین اراضی اشغالی تقویت امنیت اسرائیل و کاهش تهدیدات است. در این راستا عادی‌سازی مناسبات با اعراب و خروج از انزوای منطقه‌ای در صدر تاکتیک‌های صهیونیست‌ها قرار دارد.

اثر چهارم هم افزایش نقش اثرگذار گروه‌های مقاومت است. از این پس امارات متحده عربی هرگز دنباله‌روی سیاست‌های اتحادیه عرب و یا افکار عمومی منطقه در جهت مخالفت با رژیم صهیونیستی نخواهد بود. در این راستا اماراتی‌ها ترجیح خواهند دارند میان حمایت از اقدامات تشکیلات خودگردان و حفظ مناسباتشان با اسرائیل، طرف صهیونیست‌ها را بگیرند. بنابراین باید انتظار پایان یک دهه رابطه نزدیک تشکیلات خودگردان با امارات را داشته باشیم. افزون براین استقبال برخی کشورهای عرب از «پیمان ابراهیم»، فلسطینی‌ها را از همان حمایت لفظی و بیانیه‌های صوری اتحادیه عرب و سازمان کشورهای اسلامی محروم خواهد کرد. براین اساس محور مقاومت باید بیش از گذشته، متکی به خود آرمان فلسطین را پیش ببرد. در این میان نقش حماس، جهاد اسلامی و سایر گروه‌های مقاومت اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد.